IN HET NIEUWE NUMMER: ‘Vroeger was ze juist een strenge oma voor mij. Handen wassen, stil zitten op de bank’

DANIELL CRIETEE SCHREEF EEN BOEK OVER DE INDISCHE JEUGD VAN ZIJN OMA:

Als kleine jongen zat Daniell Crietee (46) op zijn vaste plekje aan de eettafel bij zijn oma Jette te luisteren naar de verhalen over een koloniaal verleden. Al luisterend en vragend komt hij achter het familiegeheim waar altijd over werd gezwegen.

“Op een gegeven moment bladerden we door dozen vol zwartwit foto’s en zag ik een meisje staan dat ik niet kende. Ik vroeg: ‘Wie is dat?’ ‘Dat is Nettie,’ zei mijn oma. Ik had nooit eerder gehoord over haar aangenomen zusje. De dochter van de baboe die overleed in het kraambed. Ze waren even oud, hadden hun jeugd samen doorgebracht en moeten heel veel voor elkaar betekend hebben. Tot ze elkaar kwijtraakten. Dit drama werd samengevat in twee regels: ‘Nettie was stout geweest. Verliefd geworden op een Jap.’ Het bestaan van Nettie bleef al die jaren bij me. Wie was die vrouw? Hoe is haar leven verlopen? Welke keuzes maakte zij? En nog interessanter: wie was mijn oma ten opzichte van haar? Hoe belangrijk waren zij in elkaars wordingsgeschiedenis en in de gebeurtenissen van hun tijd? Mijn oma gaf altijd een geromantiseerd beeld van haar verleden. Het waren puzzelstukjes. Kruimels van herinneringen. Het werd voor mij steeds duidelijker dat het verhaal van Nettie en mijn oma een verhaal was dat verteld wilde worden. Ik heb niet in die tijd geleefd en het is moeilijk om er een oordeel over te vormen, iets wat ik ook niet wil in mijn boek. Maar de tegenstrijdige houding ten opzichte van Nettie en het gemak waarmee zij uit onze familiegeschiedenis verdween, fascineerde mij. Misschien omdat ik wist dat een andere zus tijdens de bezetting naai- en verstelwerk had gedaan voor de Japanners en jurken had gemaakt voor hun vriendinnen. Mijn oma was daarover vol lof; door haar zus waren ze allemaal ongeschonden uit de oorlog gekomen. Waarom was dit wel goed en wat Nettie deed verkeerd? In mijn boek schrijf ik Nettie opnieuw in onze familiegeschiedenis en vertel ik het verhaal van twee zussen die elkaar ooit zo dierbaar waren. Nadat Nettie werd verbannen heeft mijn oma haar zusje nooit meer gezien. Maar in het boek zorg ik ervoor dat ze nog een keer tegenover elkaar staan vlak voordat mijn oma naar Nederland vertrekt. Die zus moet voor mijn oma heel belangrijk zijn geweest en toch heeft ze het nooit over haar gehad. Toen mijn oma overleed, kwamen we erachter dat ze heel veel foto’s had weggegooid. Alleen de foto’s van Nettie had ze bewaard.”

LEES VERDER IN DE juni – juli-EDITIE VAN INDAH*